“Het is alsof je een nieuwe functie krijgt. Alles lijkt hetzelfde, maar wat jij moet doen is anders”

Leo van der Horst
Lid

Leo van der Horst werkt al tweeëntwintig jaar bij een grote onderzoeksorganisatie. Van die tweeëntwintig jaar zat hij tien jaar in de OR en is hij in zijn huidige functie centraal vertrouwenspersoon. Verlies en rouw signaleert Leo ook op de werkvloer, onder andere bij een ontslag of wijziging van functie. Leo: “Je ziet regelmatig iets dat ik ‘verliesaversie’ noem; weerstand tegen verlies wanneer je een perspectief kwijtraakt en los moet laten.” Verlies, een onderwerp dat persoonlijk werd toen Leo’s vrouw, Femke, in 2017 een zeldzame vorm van kanker bleek te hebben en hier in 2020 aan overleed.

Realiteit aanvaarden

“In eerste instantie werd de tumor die in de buikspier van Femke zat operatief verwijderd en herstelde ze voorspoedig. De hele gebeurtenis werd iets uit het verleden. Tot de tumor na twee jaar terugkeerde én de kanker uitgezaaid bleek te zijn naar haar longen. Vanaf de eerste onderzoeken was duidelijk dat het perspectief op herstel ontbrak. Dat besef had ongeveer zes weken nodig om bij mij in te dalen. Wat ik me herinner, is dat Femke het veel eerder kon overzien dan ik. Ze was een heel nuchtere vrouw en kon deze realiteit aanvaarden. Dat aanvaarden kon ik later ook. Hier speelt onze christelijke achtergrond. Als wij door God volledig aanvaard worden met al onze plussen en minnen, zouden we dan niet ook het leven volledig aanvaarden, met alles wat op je pad komt?

Geen bucketlist

Het laatste jaar leefden we bij de dag en lieten we de normale dingen zoveel mogelijk doorgaan. Femke had heel bewust geen bucketlist. Ze zei: ‘Dan moet ik nog dingen doen om mijn leven compleet te maken, maar dat leven heb ik! Ik heb alles al gekregen, alleen niet de jaren die je erbij zou hopen.’ Zo konden we elke dag als een cadeau ervaren. Dat doe ik nog steeds; bij de dag leven. Mijn identiteit is ook niet wezenlijk veranderd door deze levensgebeurtenis, maar ik heb wél meer relativeringsvermogen gekregen.

Liefdestaal

Wat ik een uitdaging vond na het overlijden van Femke, is dat je van twee ouders één ouder wordt. En met vijf kinderen was het voor twee mensen al een uitdaging. Alsof je een nieuwe functie krijgt. Alles is hetzelfde: school, werk, huishouden, vakanties en zo, maar wat jij moet doen is anders. Je hebt de neiging een gat te willen vullen, maar daarvoor moet je waken. Onze kinderen hebben ook nooit gewild dat ik ineens én papa én mama werd. Wel zijn ze veel meer gaan oppakken, zoals koken en de boodschappen doen. Het is een liefdestaal denk ik; om mee te helpen zodat paps niet alles alleen hoeft te doen.

Waar het licht opkomt

Als het om omgaan met verlies gaat, is één van de beelden waar ik kracht uit haal het beeld van een persoon die op het strand staat terwijl de zon ondergaat. Je hebt de neiging te blijven kijken; daar was het licht, daar was het zoals het was! Maar als je het weer licht wilt laten worden, dan moet je je omkeren, door het donker het duin oplopen, tot uiteindelijk aan de andere kant het licht weer opkomt.
Richt je dus op waar het licht weer opkomt, niet waar het onderging! Daarin klamp ik me ook niet vast aan herinneringen aan Femke. Herinneringen vervagen en het is een last die je meezeult als je het jezelf oplegt; iemand moeten en willen herinneren. Ik geloof dat Femke in de herinnering van God perfect wordt bewaard, en op een dag zal ik haar weer volledig ontmoeten. Dat geeft onbeschrijflijk veel ruimte om mijn leven nu te leiden.”

_{Liselore Rugebregt | Tekstbureau Hoofdstuk 11 ~ Herinneringsverhalen na een stil verlies}