“Rouw is ook gewoon je misselijk eten aan M&M’s”

Ellen van Son
directeur Leven met dood

Waarom raakt de ene ervaring je wel en de andere je niet?

Ik ontvang regelmatig linkjes naar ervaringsverhalen op websites, LinkedIn, in kranten en podcasts. Wat worden er toch ontzettend veel ervaringen gedeeld. Vaak verdrietig, maar ook betoverend, bijzonder, ontzagwekkend en soms ook frustrerend. Delen is helend, zowel voor de schrijver als de lezer die deelgenoot wordt gemaakt van de ervaring. Maar wat maakt dat het ene ervaringsverhaal je diep raakt, terwijl het andere maar weinig indruk maakt?

Ervaringsverhalen 

Afgelopen vrijdag had ik een bijleesdag. Ik heb met aandacht verschillende ervaringsverhalen gelezen. Zo las ik onder meer het persoonlijke voorwoord in het boek Van missen krijg je het koud waarin een van de auteurs, Sandra Jongeneelen, vertelt hoe zij het verlies van haar geliefde heeft ervaren. Ik werd er emotioneel van. Ik las over haar dagelijkse worsteling, de fysieke rouwongemakken en haar lange weg om uit de duisternis te komen. Het was rauw, pijnlijk, maar de liefde voor haar overleden partner was tussen de regels door zo voelbaar. Rouw kan dan wel een existentiële ingang zijn naar de zin van je leven, maar rouw is ook gewoon je misselijk eten aan M&M’s en elke dag lange brieven schrijven aan je geliefde terwijl je niet weet of en hoe je ooit antwoord krijgt.
 
Ik luisterde ook naar een podcast. Twee weduwen wisselden ervaringen uit over hun te jong overleden partners. Net zo rauw, pijnlijk en verdrietig. Maar ik voelde weinig emotie. Waarom is dat? Geldt dat alleen voor mij of is dat voor anderen precies zo?

Een raak verhaal is herkenbaar, je zou het als het ware zelf ook zo hebben kunnen beleven. Of al hebben beleefd. Herkenbaarheid triggert een fysieke reactie: er komt bijvoorbeeld oxytocine, endorfine, dopamine en cortisol vrij. Van oxytocine word je empathisch en ervaar je verbinding, cortisol verhoogt je aandacht, dopamine motiveert en maakt blij, en endorfine verzacht pijn. Uit fMRI-scans blijkt dat ook onze spiegelneuronen actief worden. Je maakt deze stofjes vooral aan als er geen obstakels staan tussen jou en het verhaal. Obstakels als moeilijk taalgebruik, of wanneer iemand zelf al een stap naar achteren heeft gedaan en het verhaal alvast voor de lezer heeft ingekleurd.

Een ervaringsverhaal raakt mij persoonlijk wanneer het geen feitelijke opsomming is van wat er is gebeurd, maar hoe je hetgeen hebt beleefd. Wat je toen zag, voelde, deed. Wat het met je heeft gedaan. Beeldend geschreven, zonder er doekjes om te winden, een onverholen kijkje in je binnen- en buitenwereld.

Er worden niet alleen veel verhalen gedeeld, maar uit ons NationaleRouwonderzoek blijkt dat ook veel mensen echt behoefte hebben aan ervaringsverhalen. En dus aan herkenning, gesterkt worden, zich verbonden en begrepen voelen. Dat is helend in een rouwproces. Ervaringsverhalen hebben daarom ook een belangrijke plek op ons nieuwe digitale platform dat wij als Vereniging leven met dood nu ontwikkelen en ook op onze website. 

Lees meer publicaties